Krzysztof Sokolovski →

Gleba (łac. Glaeba)

2020, lewkas, lewkas barwiony, tusz, szelak, deska rzeźbiona, kowczeg, woskowanie, 99,5 x 44,5 x 2,5 cm (ID: 3636)

Niedostępne

Kowczeg – płytkie wgłębienie w środkowej części przedniej strony deski. W języku cerkiewnosłowiańskim słowo kowczeg oznacza arkę i nawiązuje do Arki Przymierza. Wskazywać to ma na sakralny charakter samego obrazu jako pewnego rodzaju relikwii. W kowczegu umieszczano zasadniczy obraz, a na skraju deski, zwanym polem ikony – małe sceny i postaci świętych (klejma) lub napisy. Często też pole pozostaje puste, lub część obrazu wchodzi na nie z kowczegu (np. aureola). Niewielką krzywiznę pomiędzy polem ikony a kowczegiem, nazywa się łuzgą.

Lewkas (gesso) – (od greckiego słowa leukos, czyli biały), grunt klejowo-kredowy stosowany w malarstwie tablicowym oraz w pozłotnictwie. Na ikonę nakłada się go na gorąco, zazwyczaj w około dwunastu warstwach. Jedna warstwa na jeden dzień. Modlitwa rytuału kieruje wtedy swą uwagę na Apostołów (jeden dla każdej warstwy). Przypomina o ich czynach i prosi o wstawiennictwo.

Szelak - odmiana żywicy naturalnej, pozyskiwanej z wydzieliny owadów (Kerria lacca) zwanych czerwcami (od czerwonego koloru), żyjących w Indiach i Tajlandii na drzewach, zwanych popularnie szelakowymi. W zależności od rodzaju drzewa szelak ma kolor od żółtego do czerwono-brązowego. W Indiach żywica ta od starożytności stosowana jest jako barwnik do farbowania ubrań. Od XVI wieku ceniony środek do wykańczania powierzchni mebli, a także składnik werniksów, laku i lakieru lutniczego. Naturalny szelak, pomimo szerokiego stosowania żywic syntetycznych, jest niezastąpiony w wielu dziedzinach: w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, produkcji farb i lakierów, tuszu, renowacji przedmiotów zabytkowych.